Przekład intersemiotyczny – co to jest?
Czym jest przekład intersemiotyczny. Dla przeciętnego człowieka pojęcie to brzmi obco i zbytnio nic nie mówi. Jak się okazuje jest on chętnie wykorzystywany przez nauczycieli klas wczesnoszkolnych, aby podnieść sprawność językową uczniów. Jego głównym celem jest zrozumienie i interpretacja tekstu literackiego. Dla jednej osoby więc będzie to w ogóle możliwość pojęcia, „co autor miał na myśli”, a dla drugiej lepsze i głębsze wejrzenie w utwór. Co jest tu znamienne, i być może dla Ciebie zaskakujące, do przekładu intersemiotycznego nie używa się słów. Interpretuje się tu wiersz czy opowiadanie pozawerbalnie. W ten sposób zanurzając się we własnej wyobraźni, bazując na indywidualnym uczuciach i emocjach odczytuje się dane dzieło. Co jeszcze warto wiedzieć? Sprawdźmy to!
Przekład intersemiotyczny – co to jest?
Przekład intersemiotyczny jest jedną z metod, którą scharakteryzowała A. Dyduchowa jako przekład tekstu na inny system znaków. Jego głównym celem jest lepsze zrozumienie i interpretacja tekstu oraz wyrażenie myśli i uczuć z nim związanych. Zrozumienie i interpretacja odbywa się pozawerbalnie. Stosuje się taką metodą bardzo często u małych dzieci czy tych szkolnych. Dlaczego? Bardzo często analiza werbalna jest za trudno i nie przynosi efektów. W takiej sytuacji wkracza się z przekładem intersemiotycznym, który pozwala uruchomić wyobraźnię. Tak oto powstają rysunki, muzyka czy inscenizacja. Pomaga więc znaleźć pozasłowne sposoby sensu i konkretyzacji danego dzieła literackiego. Ważna jest tu kolejność działań. Najpierw powinno się przeczytać tekst, później wykonać przekład intersemiotyczny, a dopiero na końcu mieć miejsce wypowiedź na temat przekładu. Jedną z najczęstszych technik pracy nauczyciela z uczniami jest wykonanie ilustracji poezji współczesnej czy poezji klasycznej lub innego tekstu pisanego. Bez wątpienia to jedna z najlepszych metod pozasłownych odblokowująca ucznia i pozwalająca mu lepiej zrozumieć tekst.
Warto tu jeszcze zaznaczyć, że w przeciwieństwie do adaptacji filmowej, która zazwyczaj odbiega od pierwowzoru, nie jest wierna i w zdecydowanej większości przypadku opiera się na dowolności i dostosowaniu do potrzeb filmu czy sztuki teatralnej. Jest więc w opozycji do przekładu intersemiotycznego, który dąży do oddania istoty tekstu źródłowego i jego meritum.
Przekład intersemiotyczny a sens tekstu oryginalnego – wszystko, co powinieneś wiedzieć!
Dla kogoś, kto po raz pierwszy ma styczność z przekładem interesemiotycznym wszystko brzmi obco i dziwnie. Chcąc to zmienić dobrze „wejść” w temat. Nie od razu jest się mistrzem w nowym temacie. Jak to pięknie kiedyś ujął Michael Jordan: „nie trafiłem ponad 9000 rzutów w moim życiu. Przegrałem ponad 300 meczów. 26 zaufano mi, gdy miałem oddać rzut na miarę zwycięstwa i spudłowałem. Przegrywałem w moim życiu ciągle. Dlatego właśnie osiągnąłem sukces”. Pragniesz rozgryźć to, co jest w tej chwili dla Ciebie wielkim znakiem zapytania. Po prostu to zrób!
Na czym polega przekład intersemiotyczny? Rozkładamy go na części pierwsze, abyś mógł lepiej zrozumieć jego istotę!
- Istotę przekładu intersemiotycznego jest zamiana jednego systemu znaków na drugi.
- Przekład interesemiotyczny może mieć zmianę przekazu słownego na plastyczny. Dobrym przykładem jest zmiana wiersza czy opowiadania na rysunek lub rzeźbę. W tym przypadku najbardziej chodzi o oddanie ekspresji osoby czytającej dany utwór: jej emocji, przeżyć, a także obrazów, jakie pojawiają się w głowie.
- Taki przekład dotyczy różnych systemów znaków, również tych ruchowych i dźwiękowych.
- Zwykle stosuje się go jako jedną z metod pracy z tekstem literackim. Fragment tekstu literackiego napisanego w języku polskim „przedstawia się” np. w formie pracy plastycznej czy adaptacji scenicznej.
- Najpierw czyta się i analizuje utwór literacki, a następnie na wyrażeniu głównego sensu używając do innego środka wyrazu, np. dźwięku, kształtu czy barwy.
- W przekładzie intersemiotycznym najważniejsze jest przefiltrowanie tekstu przez własne doświadczenia. W ten sposób możliwe jest indywidualizmu danej osoby i indywidualnego spojrzenia na dany utwór.
- Na lekcjach języka polskiego nauczyciele wykorzystują go do podniesienia sprawności językowej uczniów, a także do lepszego zrozumienia i umiejętności analizy tekstu literackiego. Pobudza uczniów do wypowiedzi, ale i pobudza wyobraźnię. Kształtuje mowę i daje możliwość zrozumienia poezji, fragmentu opowiadania czy prozy klasycznej. Działa jednak i w inną stronę. Nauczyciel wykorzystuje często przekład intersemiotyczny do opisu dzieła malarskiego, np. „Upadek Ikara”, gdzie język obrazu należy przełożyć na słowa. Jakby nie patrzeć działa rozwijająco na osobę, która stosuje taką metodę.
- Podsumowując: przekład intersemiotyczny to artystyczna próba przełożenia dzieła literackiego, poezji, dramatu czy opowiadania na język znaków, które należą do innego systemu, np. na język filmu czy język teatru.
Przekład intersemiotyczny w codzienności
Albert Einstein powiedział dawno temu, że „wyobraźnia bez wiedzy może stworzyć rzeczy piękne. Wiedza bez wyobraźni najwyżej doskonałe”. Z kolei Geroge Bernad Shaw mawiał, iż „wyobraźnia jest początkiem tworzenia. Wyobrażasz sobie to, czego pragniesz, chcesz tego, co sobie wyobraziłeś i w końcu tworzysz to, czego chcesz”. Bez wątpienia metoda przekładu intersemiotycznego pomaga dzieciom i uczniom w wieku szkolnym zrozumieć trudny do odczytania wiersz, fragment prozy czy odnaleźć się w sztuce napisanej wymagającym językiem. Przy użyciu kodów pozajęzykowych łatwiej przenieść wszystko to, co nie da się wyrazić słowem. Jak już wcześniej wspomnieliśmy: istnieją różne sposoby takiego przekładu: muzyka, rysunek, drama. Każda z nich ma ułatwić odbiór i przez wykorzystanie wyobraźnie, wejrzenie we własne uczucia i emocje przeanalizowanie danego utworu. Największym atutem przekładu intersemiotycznego jest to, że dziecko czy ktokolwiek inny pracujący z tekstem literackim, najpierw wyraża się pozajęzykowo, a dopiero potem analizuje to, co odkrył.
Mam na imię Mieszko i pochodzę z małej miejscowości we wschodniej Polsce. Od czterech lat mieszkam i pracuję w Lublinie, który stał się moim drugim domem. Na co dzień pracuję jako tłumacz, a moją pasją jest pisanie. Lubię sporo czytać, dzięki czemu poznałem cienką, choć bardzo wyraźną linię pomiędzy teorią i praktyka. Z przyjemnością podzielę się z Państwem moim doświadczeniem i wiedzą. Poza pracą moją drugą pasją jest sport, który uprawiam od dziecka, co sprawia, że o kondycję nie muszę się martwić.
