Tłumaczenia regulacje prawne

O tym, że praca tłumacza do łatwych nie należy, wie o tym każdy, kto choć raz próbował swych sił jako tłumacz. Jednak jest wiele kwestii, na które warto zwrócić uwagę. I nie chodzi tu tylko o doświadczenie czy praktykę tłumacza, a o kwalifikacje. Nie wszyscy wiedzą, że zawód tłumacza często wymaga wielu wyrzeczeń i doskonalenia swych umiejętności. Dlatego dziś zajmiemy się regulacjami prawnymi w zakresie tłumaczeń. To wciąż dla niektórych z nas zagadka, którą postaramy się rozwiązać. Co warto wiedzieć w tej sprawie? Jakie akty prawne regulują ten zawód? Czy zawsze trzeba mieć uprawnienia aby być tłumaczem? Oto kilka słów w tej sprawie.

Zawód tłumacza przysięgłego

To jeden z najbardziej wymagających zawodów. Jednak wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak jest trudno zostać takim tłumaczem. Wiele osób uważa, że to jedynie osoba, która doskonale zna język obcy i ukończyła studia. No nie do końca tak jest. Zanim jednak przejdziemy do konkretów, na kilka kwestii warto zwrócić uwagę. Przede wszystkim aby zostać tłumaczem przysięgłym w Polsce trzeba spełnić bardzo wysokie kryteria. I sama znajomość języka to za mało. Taka osoba przede wszystkim musi spełnić wymogi formalne, o których mowa w ustawie z dnia 25 listopada 2004 r o zawodzie tłumacza przysięgłego. To ona określa warunki i tryb nabywania oraz utraty uprawień do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Jest to podstawowy akt prawny. Inaczej można zapomnieć o pracy w tym zawodzie. Jednak jak zostać tłumaczem przysięgłym? Czy ustawa wskazuje wprost jakie są wymagania? No tak. Tu znajdziemy wytyczne dla kandydatów jak i dla osób pracujących w tym zawodzie. Kto zatem może być takim tłumaczem? Wynika to wprost z przepisów ustawy. Zgodnie z art 2 ustawy, w skrócie może nim być osoba, która:

• ma obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, jak również państw członkowskich EFTA lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub na zasadach wzajemności obywatelstwo innego państwa.
• zna język polski.
• ma pełną zdolność do czynności prawnych.
• ukończyła studia wyższe.
• zdała egzamin z umiejętności tłumaczenia z języka polskiego na język obcy oraz z języka obcego na język polski.

Jak widać, wymagania są ogromne. Okazuje się jednak, że najtrudniejszym jest egzamin na tłumacza przysięgłego.

Egzamin na tłumacza przysięgłego – to warto wiedzieć

To jeden z najtrudniejszym testów zawodowych w karierze tłumacza. Co roku wielu kandydatów do zawodu nie jest w stanie mu sprostać. Okazuje się, że tylko ok. 20 – 30 % osób go składa z wynikiem pozytywnym. Dlaczego tak mało? Czy wynika to ze słabego przygotowania? Niekoniecznie. Sam egzamin składa się z dwóch części, pisemnej i ustnej. I na każdym z etapów kandydat ma za zadanie wykonać tłumaczenia prawnicze. A to nie lada wyzwanie. Taka osoba nie tylko musi więc doskonale znać języki, ale także język prawniczy i prawne zagadnienia. Poza tym taki egzamin odbywa się przed Państwową Komisją Egzaminacyjną, więc towarzyszy mu dodatkowy stres. Prawda jest jednak taka, że wielu dobrych tłumaczy nie jest w stanie zmierzyć się z tym wyzwaniem, którym jest egzamin. Nie zapominajmy, że te osoby, które zdadzą egzamin, nabywają uprawnienie do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego. Czy zdany egzamin oznacza nabycie prawa do wykonywania zawodu? Tak. Tyle, że prawo do jego wykonywania zyskuje się dopiero po złożeniu ślubowania i wpisaniu na listę tłumaczy przysięgłych. Ślubowanie odbywa się wobec Ministra Sprawiedliwości zgodnie z określą w ustawie rotą. Brzmi ona: Mając świadomość znaczenia moich słów i odpowiedzialności przed prawem, przyrzekam uroczyście, że powierzone mi zadania tłumacza przysięgłego będę wykonywać sumiennie i bezstronnie, dochowując tajemnicy prawnie chronionej oraz kierując się w swoim postępowaniu uczciwością i etyką zawodową.” Dopiero wówczas tłumacz zostaje z urzędu wpisany na listę tłumaczy przysięgłych. Już wiemy, że prowadzona jest przez Ministra Sprawiedliwości, przy czym może mieć ona także zgodnie z ustawą formę elektroniczną.

Zawód tłumacza przysięgłego – praca marzeń?

I tak i nie. Z jednej strony praca w tym zawodzie oznacza prestiż i szacunek. Z drugiej zaś to także ogromne obowiązki i odpowiedzialność zawodowa takiej osoby. A czym zajmuje się tłumacz przysięgły? Zakres jego uprawnień określa art. 13 powołanej ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego. To on dokonuje przekładu urzędowego wszelkich dokumentów i pism, które mają moc prawną. Często zdarza się, że tylko poświadczenie odpisów pism przez taką osobę danego dokumentu będzie honorowane. Taki tłumacz może również sporządzać odpisy pism, dokumentów i potwierdzać ich zgodność z prawem. Jak widać, praca tłumacza przysięgłego jest niesamowicie ciekawa. Jednak, nie tylko na tym polega. Tłumacz przysięgły używa własnej pieczęci urzędowej, którą potwierdza przekład. To ona wraz z jego podpisem stanowi gwarancję poprawności przekładu. To jednak jeszcze nie wszystko. Kolejną kwestią, którą warto wiedzieć jest ogromny zakres odpowiedzialności tłumacza. Jeśli tłumacz nie wypełnia swych obowiązków rzetelnie, z tego tytułu wobec niego mogą być zastosowane kary przez Komisję Odpowiedzialności Zawodowej:

• upomnienie.
• nagana.
• kara pieniężna, nie niższa niż jedna dziesiąta kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku kalendarzowym poprzedzającym wydanie prawomocnego orzeczenia w sprawie odpowiedzialności zawodowej.
• zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od 3 miesięcy do roku.
• pozbawienie prawa wykonywania zawodu, z możliwością ubiegania się o jego ponowne nadanie nie wcześniej niż po upływie 2 lat od pozbawienia i ponownym zdaniu egzaminu na tłumacza przysięgłego.

Co jeszcze warto wiedzieć? A to, że tłumacz przysięgły nie może odmówić wykonania tłumaczenia w postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy, na żądanie sądu, prokuratora, Policji oraz organów administracji publicznej. Jednym wyjątkiem są tu szczególnie ważne przyczyny uzasadniające odmowę. Muszą być one jednak konkretne i prawdziwe.

Zarobki tłumacza zgodne z rozporządzeniem

Oddzielną kwestią jest wynagrodzenie tłumacza. Czy taki tłumacz świetnie zarabia? I tak i nie. Sprawy te reguluje rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 24 stycznia 2005 r w sprawie wynagrodzenia za czynności tłumacza przysięgłego. To tu znajdziemy stawki wynagrodzenia za czynności tłumacz przysięgłego. Rozporządzenie to określa wynagrodzenie tłumaczy za tłumaczenia realizowane dla wymiaru sprawiedliwości. Za tłumaczenia na rzecz tych podmiotów wynagrodzenie pobierane jest na zasadach określonych w przepisach. Jednak na szczęście nie oznacza to, że dla innych klientów tłumacz ma obowiązek stosować te stawki. Doskonale to widać na przykładzie ofert biur tłumaczeń. Dlatego często tłumacz przysięgły współpracuje z biurem tłumaczeń, w którym może liczyć na znacznie lepsze warunki wynagrodzenia.

Jak widać praca tłumacza nierozerwalnie związana jest a ustawami i aktami prawnymi. To zawód, który opiera się na regulacjach prawnych i bez nich nie istnieje. Już wiemy, że obowiązkiem tłumacza jest nie tylko sporządzić tłumaczenie, ale przede wszystkim wykonywać to zgodnie z prawem i zasadami etyki tego zawodu. Dlatego naprawdę nie jest łatwo zostać tłumaczem przysięgłym i pracować w tym zawodzie. Wie o tym każdy tłumacz, które na pewno przyzna nam rację.

Mieszko Marciniak

Mam na imię Mieszko i pochodzę z małej miejscowości we wschodniej Polsce. Od czterech lat mieszkam i pracuję w Lublinie, który stał się moim drugim domem. Na co dzień pracuję jako tłumacz, a moją pasją jest pisanie. Lubię sporo czytać, dzięki czemu poznałem cienką, choć bardzo wyraźną linię pomiędzy teorią i praktyka. Z przyjemnością podzielę się z Państwem moim doświadczeniem i wiedzą. Poza pracą moją drugą pasją jest sport, który uprawiam od dziecka, co sprawia, że o kondycję nie muszę się martwić.