Rodzaje tłumaczeń pisemnych

W dzisiejszym świecie tłumaczenia stały się podstawowym narzędziami komunikacji międzyludzkiej. Stanowią powszechną i naturalną formę porozumiewania się. Jakie są rodzaje tłumaczeń? Czym się różnią? Czy każdy tłumacz przetłumaczy każdy tekst? Kiedy wymagane jest tłumaczenie specjalistyczne, a kiedy tłumaczenie przysięgłe? Jeśli zastanawiasz się czym różnią się poszczególne rodzaje tłumaczeń pisemnych, przeczytaj ten artykuł. Dowiesz się z niego jakie są najczęściej spotykane rodzaje tłumaczeń pisemnych, kiedy są wykonywane i kto może się nimi zajmować. Aby lepiej zrozumieć temat, warto w pierwszej kolejności wskazać, jakie w ogóle mamy rodzaje tłumaczeń.

Które z nich są najczęściej wykonywanymi przekładami w biurze tłumaczeń? Czy inaczej kształtuje się ich popularność, gdy weźmiemy pod uwagę kto wykonuje przekład? Czy częściej wykonywane są tłumaczenia pisemne przez tłumaczy freelancerów czy biura tłumaczeń?

Rodzaje tłumaczeń: pisemne i ustne

Jeśli weźmiemy pod uwagę formę, tłumaczenia dzielimy na pisemne i ustne. To najbardziej podstawowy podział.

Tłumaczenia pisemne. Polegają na interpretacji znaczenia tekstu w języku źródłowym i przełożeniu go na język docelowy. W zależności od materii i powagi tekstu tłumaczonego pisemnie, dokonać można dalszych podziałów tłumaczeń pisemnych.

Tłumaczenia ustne. Tak jak dla tłumaczeń pisemnych, materią źródłowa jest tekst, tak dla tłumaczeń ustnych – wypowiedź ustna. Często zdarza się, że tłumaczenie ustne następuje równolegle z wypowiedzią w języku oryginału. Ten rodzaj tłumaczeń wymaga od tłumacza nie tylko biegłej znajomości języka, ale także opanowania, odporności na stres i refleksu. Podstawowymi rodzajami tłumaczeń ustnych są:

• Tłumaczenia symultaniczne. Polegają one na tym, że proces tłumaczenia następuje w tym samym czasie rzeczywistym, co wypowiedź mówcy w oryginale. Często nazywane jest tez tłumaczeniem kabinowym. Polega ono na tym, że tłumacz zamknięty jest w dźwiękoszczelnej kabinie i przez słuchawkę tłumaczy wypowiedź. Najczęściej można je spotkać podczas konferencji międzynarodowych. Stąd często tez nazywane jest tłumaczeniem konferencyjnym.
• Tłumaczenia konsekutywne. Jego istota jest inna niż tłumaczenia symultanicznego. Proces tłumaczenia konsekutywnego nie odbywa się równolegle z wypowiedzią prelegenta w języku źródłowym. Podczas tłumaczenia konsekutywnego, mówca wygłasza kilka zdań, a następnie oddaje głos tłumaczowi. W trakcie przemowy mówcy, tłumacz musi zapamiętać tekst, by po chwili przetłumaczyć go publiczności.

Rodzaje tłumaczeń pisemnych można sklasyfikować na różne sposoby. Można dokonać podziału ze względu na to, kim jest tłumacz. I tak uzyskamy podział na:

• tłumaczenia maszynowe
• tłumaczenia wykonywane przez człowieka

Pierwszy z nich jest najprostszym i najszybszym sposobem tłumaczenia tekstów. Wykonuje je komputerowa aplikacja. Proces tłumaczenia polega na wykorzystaniu złożonych algorytmów językowych. Jej zasady działania oparte są w głównej mierze na sztucznej inteligencji. Tłumaczenie maszynowe jest szybkie, ale ma wiele wad. Przede wszystkim brakuje w niej …człowieka. Emocje i umiejętności językowe prawdziwego człowieka zastąpione są przez automat.

Tłumaczenia wykonywane przez człowieka cechuje przede wszystkim to, że są odzwierciedleniem uczuć i intencji autora oryginału. To człowiek angażuje w proces przekładu swoją wiedzę merytoryczną i doświadczenie zawodowe.

Rodzaje tłumaczeń pisemnych – podział ze względu na materię tekstu

Tłumaczenia pisemne przede wszystkim dzielimy ze względu na rodzaj materiału i wagę tekstu. Dlatego możemy wyróżnić kilka rodzajów tłumaczeń pisemnych.

• Tłumaczenia zwykłe. Podstawowy rodzaj tłumaczeń pisemnych. Nie zawierają specjalistycznej terminologii. Najczęściej w ten sposób wykonuje się przekłady tekstów nieformalnych.
• Tłumaczenia specjalistyczne. To tłumaczenia eksperckie. Ten rodzaj tłumaczenia dotyczy konkretnej specjalizacji. Do tłumaczenia specjalistycznego wymagana jest nie tylko znajomość języka obcego, ale również specjalistycznej terminologii.
• Tłumaczenia przysięgłe. Inaczej zwane są też tłumaczeniami uwierzytelnionymi. Osoba wykonująca tłumaczenia przysięgłe mus mieć uprawnienia do wykonywania zawodu. W ten sposób najczęściej tłumaczone są pisma formalne, urzędowe i prawnicze.

Rodzaje tłumaczeń pisemnych – tłumaczenia zwykłe

Ten rodzaj tłumaczeń pisemnych nie wymaga użycia specjalistycznej nomenklatury. Najczęściej spotykane jest w filmach, literaturze i tekstach nieformalnych. To właśnie z tym rodzajem tłumaczeń najczęściej stykamy się na co dzień. Równie często wykonują je freelancerzy jak i biura tłumaczeń. Ich celem jest przybliżenie kontekstu językowego i znaczenia danego tekstu. Dzięki tłumaczeniom pisemnym zwykłym możemy poznać twórczość zagranicznych autorów książek, artykułów dostępnych w internecie. Ich rola jest bardzo ważna w życiu codziennym.

Rodzaje tłumaczeń pisemnych – tłumaczenia specjalistyczne

Zastanawiacie się czym różnią się tłumaczenia specjalistyczne od zwykłych? Terminologią. Tłumaczenia specjalistyczne to jedne z najtrudniejszych zleceń w pracy tłumacza. Do ich przekładu nie wystarczy biegła znajomość języka obcego. Tłumacz specjalistyczny musi być ekspertem danej dziedziny. Takie tłumaczenie polega na przekładzie profesjonalnego, niejednokrotnie skomplikowanego tekstu na język docelowy. Są to często czasochłonne, naszpikowane specjalistyczną terminologią teksty. Wymagają ogromnego zaangażowania wiedzy i doświadczenia. Dlatego tłumacz specjalistyczny to wybitny specjalista, doskonale znający specyficzną nomenklaturę z danej branży.

 Zwykle tłumaczeniami specjalistycznymi zajmują się osoby, które oprócz wykształcenia lingwistycznego są także wykształcone w konkretnej branży. Często są to inżynierowie, lekarze czy prawnicy Każdy specjalizując się w swojej dziedzinie tłumaczeniowej, wykorzystuje własną wiedzę fachową. Jednymi z najtrudniejszych wśród tłumaczeń specjalistycznych są tłumaczenia techniczne. Polegają na przekładzie dokumentacji technicznej, specyfikacji czy instrukcji obsługi skomplikowanych urządzeń.

Warto również wskazać jeszcze jeden rodzaj tłumaczeń pisemnych specjalistycznych, którym jest transkreacja. Nazywana jest również tłumaczeniem kreatywnym. To tłumaczenie pisemne polega na przekładzie tekstu źródłowego na język docelowy tak, aby uwzględniało tłumaczeniowy kontekst kulturowy. Najczęściej stosowane jest do tłumaczenia sloganów marketingowych, reklamowych. Dlatego też nazywane jest transkreacją reklamy. Od tłumacza wymaga nie tylko doskonałej znajomości obu języków, ale także umiejętności copywriterskich. Transkreacja wymaga od tłumacza wręcz mistrzostwa w posługiwaniu się językiem oraz wyłapywania kontekstów kulturowych i odniesień do danego kraju.

Warto przeczytać: Czym jest pojęcie ekwiwalencji tłumaczenia?

Rodzaje tłumaczeń pisemnych – tłumaczenia przysięgłe

Ten rodzaj tłumaczeń pisemnych najczęściej spotykamy przy przekładzie dokumentów urzędowych. Najczęściej w ten sposób tłumaczone są dokumenty urzędowe – administracyjne, sądowe jak również dokumenty potwierdzające wykształcenie – świadectwa, dyplomy, certyfikaty. Ich specyfika polega na tym, że dokumenty cechuje wysoki formalizm językowy. Stąd ich tłumaczenie musi być zaprzysiężone. Tłumaczenia uwierzytelnione może wykonywać jedynie tłumacz przysięgły. To on swoją pieczęcią i podpisem staje się gwarantem zgodności dokumentu z oryginałem i prawem. Aby zostać tłumaczem przysięgłym trzeba pozytywnie zdać egzamin państwowy i zostać wpisanym na listę tłumaczy przysięgłych danego języka przez Ministra Sprawiedliwości.

Każde tłumaczenie przysięgłe pisemne opatrzone jest pieczęcią tłumacza oraz jego podpisem. Na pieczęci tłumacza znajduje się jego imię i nazwisko oraz numer i godło państwowe. Tak ogromny formalizm powoduje, że przekład przysięgły jest gwarantem rzetelności i poprawności przekładu językowego.  

Przedstawione powyżej rodzaje tłumaczeń pisemnych pokazują, jak rozległych dziedzin może dotyczyć przekład językowy. Dzięki tłumaczeniom pisemnym możemy poznać świat, ciekawe publikacje naukowe, czy posłużyć się zagranicznymi dokumentami w Polsce. Tak naprawdę z tłumaczeniem stykamy się niemal codziennie. Zawsze jednak warto mieć na uwadze, że jakość tych przekładów powinna być najlepsza.

Od poziomu tłumaczenia często zależy zrozumienie tekstu i przyswojenie jego treści. Z tłumaczeniem jest jak z książką. Jeśli jest wartościowa i wciągająca, będziemy ją czytać z przyjemnością. Gdy tłumaczenie wykonane jest rzetelnie i przystępnym słownictwem, zrozumiemy je od razu. Nawet jeśli będzie to skomplikowany, specjalistyczny tekst.

Może Cię także zainteresować:

• Problemy związane z organizacją pracy tłumacza
• Tłumaczenia na niemiecki – jakie słowa są nadużywane?
• Jakich tekstów dotyczy tłumaczenie techniczne?

Mieszko Marciniak

Mam na imię Mieszko i pochodzę z małej miejscowości we wschodniej Polsce. Od czterech lat mieszkam i pracuję w Lublinie, który stał się moim drugim domem. Na co dzień pracuję jako tłumacz, a moją pasją jest pisanie. Lubię sporo czytać, dzięki czemu poznałem cienką, choć bardzo wyraźną linię pomiędzy teorią i praktyka. Z przyjemnością podzielę się z Państwem moim doświadczeniem i wiedzą. Poza pracą moją drugą pasją jest sport, który uprawiam od dziecka, co sprawia, że o kondycję nie muszę się martwić.